Stöð 1 Hvatberar

Myndin sýnir hvatbera.

Hvatberar eru frumulíffæri í öllum kjarnafrumum, þar með töldum plöntu- og dýrafrumum. Í hvatberum fer fram frumuöndun. Í kennslubókinni á bls. 56-57 er gerð grein fyrir starfseminni sem fer fram í hvatberum, sjá einnig töflu á bls. 53.

1. Gerðu grein fyrir þeirri starfsemi sem fer fram í hvatberum.

2. Lýstu byggingu hvatbera.

Stöð 2 Grænukorn

Myndin sýnir grænukorn.

Grænukorn er frumulíffæri sem aðeins er að finna í plöntufrumum. Í kennslubókinni á bls. 57-58 og 59 er fjallað um starfsemi þeirra, sjá einnig töflu á bls.53.

1. Gerðu grein fyrir þeirri starfsemi sem fer fram í grænukornum.

2. Hvað er blaðgræna (laufgræna)?

Stöð 3 Dreifkjarnafrumur

Myndin sýnir bakteríu (geril)

Bakteríur (gerlar) eru dreifkjarnafrumur. Í kennslubókinni á bls. 62-64 er sagt frá þeim.

1. Gerðu grein fyrir byggingu baktería.
2. Hver er uppruni grænukorna og hvatbera talinn vera? (Sjá bls. 64)

Stöð 4 Ensím

Myndin sýnir ensím.

Ensím eru sérhæfð prótín. Í kennslubókinni á bls. 40 er gerð grein fyrir þeim.

1. Hver eru hlutverk ensíma?
2. Hvað gera meltingarensím?

Stöð 5 Uppruni lífsins

Myndin er af frumverum

Allar frumur eru gerðar úr frumum og allar frumur eru í veigamiklum atriðum sömu gerðar. Í kennslubókinni á bls. 64 er fjallað um fyrstu lífverur jarðar.

1. Hversu langur tími leið, frá því að jörðin varð til, þar til líf kviknaði á henni?
2. Hversu langur tími leið frá því að lífið kviknaði, uns fyrstu kjarnafrumurnar urðu til?
3. Nú er um 20% af andrúmsloftinu sem við öndum að okkur súrefni. Talið er að í upphaflegu gufuhvolfi jarðar hafi ekkert óbundið súrefni verið til. Hvernig telja menn að súrefni hafi komið í gufuhvolfið.
4. Hvernig telja menn að fyrstu lífverur jarðar hafi verið?

Stöð 6 Erfðaefnið

Myndin sýnir frumukjarna, litninga og erfðaefnið DNA

Þér er boðið í ferðalag inn í húðfrumu til að hitta fyrirbæri sem kölluð eru litningar. Skoðaðu myndina á þessu blaði og þessa slóð http://www.thetech.org/exhibits_events/online/genome/intro4.html og svaraðu síðan þessum spurningum

1) Hvar er litninga að finna?

2) Hvernig eru litningar byggðir upp?

3) Hvað eru margir litningar í húðfrumu mannsins?

Stöð 7 Mismunandi frumugerðir - Blóðfrumur

Myndin er af blóðkornum, örvarnar vísa á hvít blóðkorn

Skoðaðu blóðsýni í ljóssmásjá við 400x stækkun. Berðu þetta sýni saman við mynd 4.16 á bls. 76 í kennslubókinni.

1) Hvaða frumur sérðu í sýninu?

2) Teiknaðu upp einfalda skýringarmynd.

3) Hver eru hlutverk þessara fruma.

Stöð 8 Mismunandi frumugerðir - varafrumur

Myndin er af neðra borði laufblaðs og sýnir varafrumur

Plöntur mynda lífræn efni úr ólífrænu við ljóstillífun. Eitt af hráefnunum er koldíoxíð (lofttegund) sem kemur úr andrúmsloftinu og eitt af myndunarefnunum er súrefni (lofttegund) sem berst út í andrúmsloftið. Þetta sýni er tekið af neðra borði laufblaðs, skoðaðu sýnið vel. Í kennslubókinni á bls. 78 er sagt frá því hvernig plöntur taka inn koldíoxíð og á bls. 71 er mynd af innri gerð laufblaðs (mynd 4.9)

1. Teiknaðu mynda af frumunum sem þú sérð.

2. Hvernig berst koldíoxíð til plöntufruma og hvernig berst súrefnið frá þeim.

Stöð 9 Mismunandi frumugerðir - Taugafrumur

Myndin er af taugafrumu

Í kennslubókinni á bls. 73-76 er fjallað um taugafrumur.

1. Teiknaðu mynd af taugafrumu. Merktu inn á myndina íslensk nöfn helstu frumuhluta. Notaðu myndina hér að ofan þér til hjálpar og einnig mynd 4.14 í kennslubók á bls. 75.

2. Hvert er hlutverk taugafruma

Stöð 10 Skipulag lífsins

Myndin sýnir þekjuvef

Minnsta eining lífsins er fruma. Fruma er gerð úr smærri einingum og saman mynda margar frumur fjölfrumung. Í kennslubókinni á bls. 79 er mynd af skipulagi flókinnar lífveru (mynd 4.18). Síðan eru þessi skipulagsstig skilgreind á bls. 67.

1. Hver er munurinn á ein- og fjölfrumungum.

2. Greindu frá helstu skipulagsstigum fjölfrumunga. Dæmi:

Frumeind

↓

Sameind

↓

o.s.frv

↓