Til baka 
 
 
Kolefni - C

 

Sætistala: 6
Atómmassi: 12,001
Bræðslumark: 3652°C

Bygging atómsins: Atómið hefur 6 rafeindir, tvær á innsta hvolfi og fjórar á ysta hvolfi. Það hefur því 4 gildisrafeindir sem geta hver um sig myndað tengi við önnur atóm. Svo hefur það 6 róteindir og 6 nifteindir. er 6 rafeindir, tvær á innsta hvolfi og fjórar á ysta hvolfi. Það hefur því 4 gildisrafeindir sem geta hver um sig myndað tengi við önnur atóm. Svo hefur það 6 róteindir og 6 nifteindir.

Nafnið er komið af latínu carbo eða charcoal.

Kolefni er uppistaðan í öllum lífrænum efnasamböndum. Það fyrirfinnst í þremur myndum í náttúrunni, myndlaust kolefni hefur eðlismassann 1.9 g/ml, demantur 3.52 g/ml og grafít 2.25 g/ml. Haldið er að fjórða tegundin sé fundin sem er kvítkol. Kolefni finnst í sólinni, í stjörnum, halastjörnum og andrúmsloftinu á flestum reikistjörnum.

Kolefni er málmleysingi og er oftast fjórgilt í efnasamböndum en getur einnig myndað ein-, tví- og þrígild sambönd. Efnið hvarfast best allra frumefna og 94% allra þekktra efnasambanda innihalda kolefni. Kolefni myndar efnasambönd þar sem ótakmarkaður fjöldi kolefnisatóma getur tengst innbyrðis og myndað keðju- og hringlaga sameindir í nánast óendanlegum tilbrigðum.

Kolefni kemur t.d. fyrir í jarðskorpunni og tengist einnig málmunum í karbónötum, t.d. karbónati CaCo3. Það hefur gott eldsneyti og er meginefni í t.d. mó (60%), brúnkolum (70%) og steinkolum (80%). Jarðolía er blanda af kolvatnsefnum sem eru efnasambönd kolefnis og vetnis.

Kolefni er aðallega notað sem eldsneyti til að framleiða rafmagn og hita upp hús, en einnig í efnaiðnaði.

Til eru 7 milljónir mismunandi kolefnissambanda. Breytileiki þeirra byggist á hæfileika kolefnis til að mynda:

  • Fjögur efnatengi
  • Langar, línulegar eða greinóttar kolefniskeðjur
  • Fjöltengi, tví- eða þrítengi
  • Hringtengd efnasambönd.

Höfundur: Anna Stefánsdóttir, Nát 123

 

Fjölbrautaskólinn við Ármúla, október 2002/SK