Sætistala:
5
Atómmassi:
10,81
Bygging
atómsins: Rafeindaskipan: 2-3
Frumefnið
var uppgvötað árið 1808 af Sir Humphrey
Davy og einnig af Gay- Lussac og Thenard.
Bór finnst ekki hreint í nátturinni en
birtist sem bórsýra í venjulegu hveravatni.
Úlexít, (vatnsbundið natríum og kalsíumbórat)
er bórsamband sem er mjög merkilegt því
það er útgáfa náttúrunnar
sjálfrar af "ljósleiðara". Mikilvægar
bóruppsprettur eru: Jarðefnið rasorít
(kernít) og tinkal (bóraxleir). Í
náttúrinni finnst bór sem 19,78% 10B samsæta
og 80,22% 11B samsæta.
Unnt er að framleiða hágæða kristallað
bór með eimingu á bórþríklóríði
eða þríbrómíði með vetni
á rafhituðum málmþráðum.
99,9999% hreint bór hefur verið framleitt og er fáanlegt
sem markaðsvara.
Ókristallað
bór er notað í blys (neyðar) og gefur
áberandi grænan lit það er einnig notað
sem kveikiefni í eldflaugar. Langsamlega mikilvægast
sem söluvarningur er bórsambandið Na2B4O7*5H2O.
Þetta pentahýdrat (penta=5) er notað í
miklu magni við framleiðslu á trefjagleri, í
einangrun og natríumperbórat-bleikiefni. Bórsýra
er líka mikilvægt bórsamband og mikið
af því er selt til notkunar í vefnaðarvörur.
Önnur bórsambönd lofa góðu í
meðferð við liðagigt. Samsætan
bór-10 er notuð sem hemill í kjarnaofnum sem
vörn gegn kjarnageislun og í tæki sem notuð
eru til að finna nifteindir. Bórnítríð
er búið athyglisverðum eiginleikum þannig
að það má nota til að framleiða
efni sem er jafn hart og demantar.
Hýdríðin oxast auðveldlega með umtalsverðri
orkuútlausn og hafa verið rannsökuð til
notkunar sem eldflaugaeldsneyti, einnig er vaxandi spurn eftir
bórglóþráðum sem er létt
og mjög sterkt efni til notkunar í hágæða
geimtæknivirkni.
Sem frumefni telst bór ekki hafa eiturverkanir og krefst
ekki sérstakrar aðgæslu við meðhöndlun
en sum hinna flóknari bórvetnissambanda eru tvímælalaust
eitruð og krefjast aðgæslu.
Höfundur:
Valgerður Steingrímsdóttir, Nát
123
|