Sætistala:
37
Atómmassi:
85,467
Bygging
atóms:
Rúbidíum hefur 37róteindir (p+), 48niftendir
(n°) í kjarna atóms og 36rafeindir (e¨)
á ytri hvolfum atómsins.
Efnið
í fyrsta flokki í lotukerfinu = Alkalímálmum
og eðlismassinn er 1,53 g/ml.
Nafnið
er dregið úr latínu, Rubidius, og merkir dýpsti
rauður. Þrátt fyrir nafnið er málmurinn
silfurhvítur, en nafngiftin kemur frá því
að málmurinn var fundinn með notkun litrófsgreinis
og var nafnið gefið eftir sterkasta ljósinu í
litrófi hans (djúprautt).
Rúbidíum
er alltof hvarfgjarnt til þess að geta fundist sem
hreinn málmur í náttúrunni. Vegna
þess hversu hvarfgjarnt Rúbidíum er verður
það að vera geymt í olíu eða
loftæmdu hylki, eins er það með alla hina
Alkalímálmana nema Liþíum.
Rúbidíum
talið vera 23. algengasta frumefnið í jarðskorpunni
en einnig má finna örlítið magn af Rúbidíum
í t.d., Sólinni, loftsteinum, sjó, ám
og lækjum
Einnig má finna Rúbidíum í kaffi,
te og tóbaki. Endurvinnsla á Rúbidíum
er engin.
Það
er þrennt sem er sérstaklega merkilegt við
notagildi Rúbidíum:
- Hægt
er að nota það til að rekja geislavirkni.
- Hægt
er að nota það til að aldursgreina hluti
- Að
vegna hvarfgirni sinnar er hægt að nota það
til að búa til algjört loftrými. (Ef
þú hendir bút af Rúbidíum
í lokað glas þá "eyðist"
allt súrefnið í glasinu og þá
myndast algert loftrými.)
Annað
forvitilegt: Rúbidíum uppgvötvaðist árið
1861 í Þýskalandi af Robert Wilhelm Bunsen
(1811-1899) og Gustav Robert Kirckoff (1824-1887) en það
voru þeir sem fundu upp litrófsgreinin.
Alkalímálmar eru mjög mjúkir málmar
þar á meðal Rúbidíum. Rúbidíum
getur verið eitrað við inntöku, Rúbidíum
hefur ekkert líffræðilegt hlutverk en er sagt
hvetja efnaskiptin Í líkamanum kemur Rúbidíum
oft í staðinn fyrir Kalíum og of mikið
af Rúbidíum getur verið hættulegt. Banvæn
inntaka er : 3800 mg á hvert kíló. Dagleg
inntaka í t.d. mat er 105 - 6 mg. Magn í venjulegri
(70 kg) manneskju er um 680 mg.
Heimildaskrá
http://www.webelements.com/webelements/index.html
Íslenska
alfræðiorðabókin
Örn og Örlygur, Reykjavík, 1982
Kerrod,
Robin og Ardley, Neil
Efni og orka, 1982
Örn og Örlygur, Reykjavík
Höfundur:
María
Ögn Guðmundsdóttir,
Nát 123
|