Sćtistala: 79
Atómmassi: 196,9665
Bygging
atómsins: Rafeindir þess raðast upp á
6 hvolf í þessari röð (frá innsta
hvolfi til þess ysta) 2,8,18,32,18,1. Það hefur
1 gildisrafeind, og það flokkast undir hliðarmálma.
Gull finnst
mjög víða t.d. í æðum og í
möl í árfarvegum og er yfirleitt alltaf í
samböndum við önnur efni en finnst þó
sem hreinn málmur úti í náttúrunni.
Einnig er það í sjónum í magni
upp að 0,1 til 2 mg í tonni, eftir því
hvar sýnið er tekið en ekki er ennþá
búið að finna hagkvæma leið til að
vinna gull úr sjó. Gull er hreinsað frá
grjóti og öðrum steinefnum með námugreftri
og með því að velta því í
pönnum. Málmurinn sjálfur er svo unninn úr
málmgrýtinu með því að blanda
blásýru eða kvikasilfri við það
eða með bræðslu. Hreinsunin er þó
einnig oft framkvæmd með rafsundrun. U.þ.b.
2/3 af því gulli sem hefur fundist í heiminum
kemur frá Suður-Afríku og ca. 2/3 af gullvinnslu
Bandaríkjanna koma frá Suður Dakota og Nevada.
Gull er
teygjanlegasti og þynnanlegasti málmurinn; eina
únsu af gulli er hægt að þynna út
á 300 ferfet. Auk þess leiðir gull hita og
rafmagn vel og tærist ekki auðveldlega. Þegar
gull er notað í skartgripi, skreytingar, tannlækningar
og til húðunar er það yfirleitt blandað
öðrum málmum eins og silfri (Ag), platínu
(Pt), sinki (Zn) eða kopar (Cu). Í kringum 3000 fyrir
Krist voru gullhringar notaðir sem gjaldmiðill í
Egyptalandi og Mesópótamíu, þar sem
Írak er núna, en gullið kom að mestu frá
Egyptalandi. Algengt var að slá myntir úr
gullinu eða skreyta vopn, styttur og skartgripi með
því.
Mælieiningin
karat er notuð til þess að lýsa hreinleika
blöndunnar og er eitt karat 1/24 eða um 4,1667 prósent.
Í 12 karata gullhring er gullið um helmingur blöndunnar
eða 12/24.
Áhugaverðir
punktar:
Um 45
prósent af öllu gulli sem til er í heiminum
er í eigu ríkja og seðlabanka.
Hreint
gull er óneitanlega fegursta frumefnið.
Ef öllu
gulli sem hefur verið unnið væri safnað
saman kæmist það fyrir í einum klumpi
sem væri 18 metrar á kant.
Höfundur: Edda Andrésdóttir, Nát123
|