Sætistala: 13
Atómmassi: 26,98154 u

Bygging atómsins: Rafeindalýsing: [ Ne ] 3s2 3p1.

Eðlismassinn er 2,7 g/cm³. Suðumarkið er 2792 K. Bræðslumarkið er 933,47 K. Ál er fast efni við staðalaðstæður og myndar súr og basísk oxíð.

Ál er notað í ýmsa vélarhluta.

Afar auðvelt er að endurvinna ál vegna lágs bræðslumarks. Aðeins þarf 5% af orkunni sem notuð er við frumvinnslu áls til endurvinnslu þess.
Þess vegna er ál oft kallað græni málmurinn!

Ef allt ál á jörðinni væri unnið, þá væri hægt að hylja jörðina með um 100 metra þykkri álhúð. Ál var mjög dýrt í framleiðslu upphaflega. Ál hefur mjög marga hagnýta eiginleika og er því sífellt notað í auknum mæli í iðnaði.

Ál er þriðja algengasta frumefni jarðskorpunnar, næst á eftir súrefni og kísli, og nemur það um 8% af þyngd hennar. Ál finnst í jarðvegi, flestum bergtegundum, öllum leirtegundum, í matvælum, mannslíkamanum, gróðri, vatni og meira að segja rykögnum í andrúmsloftinu. Af öllum málmum á jörðinni er mest til af áli, sem er t.d. 800 sinnum algengara en kopar, sem menn hafa þekkt og notað í mörg þúsund ár.

Þrátt fyrir það finnst hreint ál hvergi í náttúrunni. Það er ávallt í sambandi við önnur efni og aðeins er hægt að vinna ál á hagkvæman hátt úr einni bergtegund, báxíti, sem finnst aðallega á breiðu belti við miðbaug jarðar. Úr báxíti er súrál unnið en það er efnasamband súrefnis og áls og líkist það fínum, hvítum sandi. Súrál er svo meginhráefnið í álframleiðslu, en með rafstraumi er hægt að kljúfa það í frumefni sín.

Eðlisþyngd áls er aðeins þriðjungur af eðlisþyngd stáls. Með því að blanda í það öðrum málmum, t.d. kopar, magnesíum eða mangani, er hægt að auka hörku þess og styrkleika verulega.

Komist ál í snertingu við súrefni myndast á því húð áloxíðs sem ver það gegn tæringu. Unnt er að gera þessa húð varanlega, framkalla á henni gljáa, lita hana og lakka. Ál leiðir vel rafmagn og varma, endurkastar ljósi og hita ágætlega, segulmagnast lítið og ekki varanlega sé það sett í segulsvið.

Ál er sveigjanlegt og bræðslumark þess er aðeins 660 °C. Það rennur auðveldlega í fljótandi formi og er auðmótanlegt bæði heitt og kalt.

Álpappír er fullkomlega þéttur og hleypir hvorki ljósi, lykt né bragðefnum í gegn. Álpappír hefur engin áhrif á bragð matvæla sem hann er vafinn utan um.
Ál er óeldfimt og hentar því vel í byggingar og farartæki. Það brennur aðeins í duftformi eða örþunnt og bráðnar án þess að gastegundir myndist.

Álsteypuhringekja í steypuskála

Tvö álver eru starfrækt á Íslandi, álverið Straumsvík og Norðurál á Grundartanga. Einnig standa nú yfir samningar um álver á Reyðarfirði.

Heimildir:

http://www.alcan.is/
http://www.namsgagnastofnun.is/lotukerfi/Al.htm
http://www.leit.is

Höfundur: Aðalbjört María Sigurðardóttir og Elínborg Þrastardóttir, Nát 123