Til baka 
 
 
Súrefni - O

 

Sætistala: 8
Atómmassi: 16,00 u

Bygging atómsins: Róteindir 8p+. Rafeindir 8e-. Nifteindir 16,00n0

Antonie Laurent Lavoisier gaf út frumefnatöflu árið 1789. Í henni kemur m.a. fram að hann taldi að allar sýrur innihéldu súrefni. Þremur árum síðar nefndi hann viðkomandi frumefni oxygen. Orðið oxygen er rakið til grísku orðanna oksys (=sýra) og gen (=að framleiða, framleiðandi), þ.e. oxygen þýðir sýru-framleiðandi.

Við yfirborð jarðar og í neðri lögun lofthjúpsins er að finna súrefni. Í efri hluta lofthjúpsins er einatóma súrefni (0).

Súrefni losnar út í andrúmsloftið við ljóstillifun og er það bæði dýrum og plöntum nauðsynlegt til öndunar og til að geta lifað. Súrefni er næst algengasta efni gufuhvolsins, og er rúmmálsprósenta þess í loftinu um 21%. Þegar við öndum, berst súrefni inní blóðrásina og flyst með rauðum blóðkornum til frumna líkamans, þar sem það er notað við niðurbrot næringarefna en við það losnar orka. Súrefni er algengasta frumefni jarðskorpunnar og eru súrefnisatóm tæp 50% af massa hannar. Bruni efna getur ekki átt sér stað nema súrefni tengist efnunum. Þegar það brennur við lífræn efni myndast vatn (H2O) og koltvísirungur (CO2). Uppgötvað af C. Scheele og Priestly í Svíþjóð og Englandi árið 1774.

Heimildir:

Íslenska orðabókin bók P-Ö undir súrefni.
Efni og Orka bls 100
Nátturufræðingurinn Árg 64 4,hefti árið 1995.
Leit .is


Höfundur: Katrín Rósa Friðriksdóttir, Nát 123

Fjölbrautaskólinn við Ármúla, febrúar 2003/Sigurlaug Kristmannsdóttir