Sætistala:
90
Atómmassi:
232.0381 u
Bygging
atómsins: Skipun rafeinda á brautir: 2-8-18-32-18-10-2
Fjöldi nifteinda í kjarna: 142.
Árið
1815 fann Berzelius sjaldgæft steinefni á Fahlun
svæðinu sem var oxíð áður óþekkts
málms. Hann nefndi málminn Þóríum
eftir norræna þrumuguðinum. Tíu árum
seinna greindi Berzelius frá því að
steinefnið hefði sömu eiginleika og yttrium fosfór
og innihéldi þar af leiðandi engin ný
efni. Árið 1829 rannsakaði Berzelius stein, sem
honum var sendur frá Noregi. Berzelius hitaði blöndu
af steinefninu og kalíum, aðferð sem áður
hafði verið notuð til þess að finna þrjú
frumefni og fann nýjan málm. Hann endurnýtti
því nafnið þóríum. Þrátt
fyrir að efnið hafi verið uppgötvað árið
1828 fundust engin not fyrir það fyrr en 1885.
Þóríum
finnst í náttúrinni sem þórit
og þórianit. Þórium finnst meðal
annars í miklu magni í Nýja-Englandi í
Bandaríkjunum. Þessar auðlindir hafa þó
ekki verið fullnýttar.Talið er að til sé
þrisvar sinnur meira af Þóríum en
úraníum í náttúrunni og jafnmikið
og af blýi eða molybdenum. Það eru til
ýmsar aðferðir til þess að framleiða
þennan málm.
Þóríum
hefur ekkert líffræðilegt hlutverk vegna þess
hversu geislavirkt það er. Hreint þóríum
er mjúkt og þarf einna hæstan hita til þess
að bráðna. Þórium er mjög dýrt
en 99,9% hreint þóríum kostar í kringum
150 dollara hver únsa.
Þóríum
er notað í fjöldann allan af vörum og vinnslum,
t.d framleiðslu keramiks, og sterkra málmblandna.
Þá er þóríum einnig notað
sem húðunarefni í sendilampa auk sérhæfðra
lampa vegna þess hve hátt bræðslumark
þóríums er. Þórium er blandað
við glerið sem notað er í linsur, en þannig
er hægt að útbúa minni og nákvæmari
ljósmyndalinsur. Efnið er einnig notað sem hvati
við bruna ammoníaks og saltpéturssýru.
Þóríum er geislavirkt efni sem notað
er sem eldsneyti í kjarnakljúfa.
Eiginleikar þóríum koma að góðum
notum þegar unnið er með ljós og háan
hita. Þóríum er einnig mikilvægt sem
íblöndunarefni við magnesíum, þar
sem það eykur styrk og þol við mikinn hita.
Heimildaskrá:
Origins
of the Element Names, 04.02.03. Veffang: http://homepage.mac.com/dtrapp/Elements/myth.html
The Complete Thorium Website - Perma-Fix Environmental Services
- Introduction, 04.02.03. Veffang:
http://www.thorium-waste.com/Appl.html
Thorium, 04.02.03. Veffang:
http://pearl1.lanl.gov/periodic/elements/90.html
Visual Elements: Thorium, 04.02.03. Veffang:
http://www.chemsoc.org/viselements/pages/data/thorium_data.html
Höfundar:
Rebekka Helga Aðalsteinsdóttir og Sigrún
Helga Sigurðardóttir, Nát 123
|