Sætistala: 8
Atómmassi: 15.9994.

Bygging atómsins: Kjarni sem inniheldur +hlaðnar róteindir 0 nifteindir. Og á tveim brautum umhverfis kjarnann svífa 8 rafeindir 2 á innri braut og 6 gildisrafeindir á ytri braut. Þegar Súrefni verður jón tekur það við 2 rafeindum og verður mínus hlaðið
-2.

Inngangur:
Ég valdi að fjalla um frumefnið Súrefni (O). Mér finnst þetta áhugavert og merkilegt frumefni. Það er forsendan fyrir nánast öllu lífi á jörðinni, að undanskildum ákveðnum bakteríum. Í þessu verkefni verður fjallað um bæði efnafræðilegar staðreyndir, og einnig ýmsan fróðleik.

Súrefni er efst í flokki ildisefnanna, en flokkurinn dregur nafn sitt af Súrefni, ildi. Flokkurinn er nr.6 sem segir jafnframt til um fjölda gildisrafeinda. Gildisrafeindir nefnast þær rafeindir sem eru á ysta hvolfi atómsins. Í þessu tilfelli eru þær 6. Í heildin eru rafeindir Súrefnis 8. 2 á innri braut og 6 á ytri braut.

Myndin sýnir súrefnisatóm, kjarna þess og
8 rafeindir á 2. brautum umhverfis kjarnann.

Nafn þess er tilkomið:
Frá frönskum manni að nafni Antonie Laurent Lavoisier.
Í einni tilraun sinni með lofttegundina komst hann að því að hún gat myndað sýru. Og gaf hann henni því nafnið Oxygen, sem samsett er úr grísku orðunum oxys (sýra) og gene (myndun), en á íslensku fékk það nafnið Súrefni eða ildi. Súrefni fannst árið 1774.

Hvar finnst Súrefni í náttúrunni?
Lofttegundin Súrefni er algengust allra frumefna, helmingur alls efnis á jörðinni. 21% af rúmtaki andrúmsloftsins, og 2/3 af mannslíkamanum (vatn). Í náttúrunni taka dýrin það til sín úr andrúmsloftinu, en plönturnar skila því á ný til loftsins.
Ildi O₂, er einnig til sem Óson O₃
.
Hvernig er það notað?
T.d. á sjúkrahúsum í aðgerðum og fyrir sjúklinga. T.d. gefið vegna lágrar súrefnismettunar í blóði. Við köfun, fjallgöngur í flugvélum og fl.

Annað forvitnilegt um Súrefni:
Súrefni er litar og lyktarlaus lofttegund. Í andrúmsloftinu er súrefnisstyrkur um 21%. Eðlisþyngd súrefnis er 1,35 eða 1,11 sinnum eðlisþyngd lofts. Á plánetunni Mars er innihald súrefnis 0.15%.
Ef súrefni er kælt niður í -183 gráður þéttist það. Fljótandi súrefni er fölblátt að lit. Efnið myndar þunnfljótandi vökva. Við -219 gráður frýs Súrefni og breytist í storku eða fast efni. Storkið Súrefni er fölblátt á litinn eins og vökvinn. Ástæðan fyrir því að fljótandi og fast Súrefni skuli vera blátt er áhugavert frá sjónarmiði eðlis og efnafræðinga. Hún er sú að ljóseind á sýnilega sviðinu getur örvað tvær samliggjandi sameindir í þétta efninu einu. Sú ljósgleypni verður til þess að efnið fær bláan lit.

Lokaorð: Upplýsingum þessum um frumefnið Súrefni var aflað eftir bestu getu. En að sjálfsögðu eru þær bara hluti af þeim fróðleik, og eðlis-og efnafræðilegu staðreyndum um þetta merkilega og lífsnauðsynlega efni.

Heimildaskrá:

http://www2fa.is
http://www.visindavefur.hi.is
http://www,webelements.com
http://www.aga.com
Eðlis- og efnafræði eftir Rúnar S. Þorvaldsson. Iðnú Utgáfa 2000.
Efnið eftir Ralph E. Lapp og ritstjóra tímaritsins Life. Almenna bókafélagið AB.1968. Gísli Ólafsson íslenskaði

Höfundur: Elfa Björk Vigfúsdóttir, Nát 123