Til baka 
 
 
Súrefni - O

 

Sætistala: 8
Atómmassi: 16,00 u

Bygging atómsins: Rafeindahýsing= 1s2 2s22p4

Eðlismassi=1,429 g/l
Suðumark=90,2K
Bræðslumark=54,8

Annað nafn yfir efnið er ildi. Súrefni er málmleysingi.

Enginn vafi liggur á því að súrefni er eitt af okkar mikilvægasta frumefni og líklega það sem við notum hvað mest í okkar daglega lífi. Súrefnið var uppgvötað af þeim C.Scheele og Priestley í Svíþjóð og Englandi. Ef ekki væri súrefni á jörðinni þá væri hér ekkert líf því hver einasta lífvera gæti ekki lifað nema í örfáar mínotur án þess að fá súrefni.

Súrefni er lofttegund sem er fummtungur allra lofttegunda í andrúmsloftinu og er það ekki aðeins laust og óbundið í lofthjúpi jarðar heldur er það einnig í fjölmörgum efnasamböndum, bæði í föstum og fljótandi . Súrefni gengur auðveldlega í sambönd við önnur efni og myndast þá oft mikil orka og er súrefni þá sagt vera mjög hvarfgjarnt. Gott dæmi um hvarfgirni súrefnis er t.d.bruni.


Dæmi um bruna súrefnis er til að mynda þegar stórar eldflaugar eru sendar út í geiminn. Í geimnum er hvorki súrefni né aðrar lofttegundir sem leiðir til þess að ekki er hægt að kveikja eld þar vegna þess að bruni gengur fyrir súrefni. Eldflaugar þurfa hreint súrefni til þess að brenna eldsneyti og til þess að það geti orðið að veruleika í geimnum þá blandast saman í hreyflum eldflaugarinnar eldsneyti og hreint súrefni en af þeim verður svo til fun heitur logi.


Súrefni myndast einnig í vatni og nefnist það uppleyst súrefni. Fiskar nýta sér það þar sem vatn streymir í gegnum tálkn fiskana og taka þau til sín súrefnið.
Súrefnið er einnig notað í fjallgöngum og hjá köfurum. Þá bera menn súrefnið með sér til þess að ná andanum. Sérstakur loki skammtar þeim súrefni sem heldur jöfnum þrýstingi á öndunarloftinu, líkt og gert er í flugvélum.

Heimildir:

Alfræði unga fólksins/kafli um súrefni.
Alfræði orðabókin III bindi/kafli um súrefni
www.namsgagnastofnun.is

Höfundur: Gunnar Örn Arnarson, Nát 123

 

Fjölbrautaskólinn við Ármúla, febrúar 2003/Margrét Sigbjörnsdóttir