Sætistala:
14
Atómmassi:
28,0885
u
Bygging
atómsins: Kísill hefur 14 rafeindir, 14 nifteindir
og 14 róteindir. 2 rafeindir á fyrsta hvolfi,
átta á öðru hvolfi og 4 á þriðja
og ysta hvolfinu.
Eðlismassinn er 2,33 g/cm3
Fast efni við staðalaðstæður
Suðumarkið er 3173 K
Bræðslumarkið er 1687 K
Myndar súr og basísk oxíð
Kísill er 25,7% af jarðskorpunni. Kísill er
eitt af algengustu frumefnum á jörðinni og er,
ásamt súrefni, uppistaðan í steinum,
sandi og gleri. Hann er einnig mikið notaður sem efni
í hálfleiðara sem á sinn þátt
í tölvubyltingunni.
Í
náttúrunni finnst kísill aðeins í
efnasamböndum, en er helst í formi oxíða
og fjóroxíða SiO4. Oxíð má
finna t.d. í sandi, kvars, agant, tinnu og jaspis. Granít,
hornblendi, asbest, feldspat, leir gljásteinn eru bara
nokkur af kísilfjóroxíð steinefnum.
Hreinan kísil er hægt að einangra úr
slíkum náttúrulegum efnasamböndum
og er hann glansandi að sjá - líkt og málmur
- og hefur sérstaka rafleiðnieiginleika.
Kísill
er eitt mest notaða frumefnið því í
formi sands og leirs er það notað
í steypu og múrsteina og sem gler má móta
það og nýta í næstum hvað
sem
er. Kísill er líka stór hluti af beinagrind
dýra, þar á meðal mannsins.
Silíkonhlaupið sem notað er í brjóstfyllingar,
er unnið úr kísil.
Kísill
er mikilvægur þáttur í íslenskri
stóriðju. Á hverju ári eru yfir 100.000
tonn af kísiljárni til stálframleiðslu
flutt út frá Járnblendiverksmiðjunni
á Grundatanga og um 25.000 tonn af kísligúr
eru framleidd í kísilverksmiðjunni við
Mývatn.
Kísill hefur oft verið kallað gleymda næringarefnið.
Kísill er eitt algengasta steinefnið á yfirborði
jarðar og er jafnframt mikilvægt næringarefni
fyrir heilbrigt fólk. Það er eitt af nauðsynlegum
næringarefnum til vaxtar og viðahalds lifandi vera.
Kísill örvar efnaskipti og myndun fruma. Kísill
örvar ónæmiskerfið til að hjálpa
líkamanum við að berjast við sjúkdómsvaldandi
boðflennur.
Einkenni kísilskorts hjá fólki er talin
vera lélegt minni, hármissir og lélegur
vöxtur nagla. Kísilmagn í líkamanum
minnkar eftir því sem við eldumst og því
er talið að eldra fólk hafi meiri þörf
fyrir hann.
Heimildir:
http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Si/key.html
http://www.visindiavefur.hi.is
http://www.namsgagnastofnun.is/lotukerfi/Si.htm
Höfundur:
Bergþóra Ólöf Björnsdóttir.,
Nát 123
|