Sætistala: 2
Atómmassi: 4

Bygging atómsins: Helium flokkast sem eðalgastegund og er eins og aðrar eðalgastegundir með "fullt hús" rafeinda á ysta og reyndar eina hvolfi.

Nafnið Helium er dregið af gríska orðinu Helios sem þýðir "sól". Maður að nafni Janssen uppgötvaði efnið fyrstur manna. Hann var að fylgjast með sólmyrkva þegar hann veitti athygli sérstakri útgeislun frá sólinni. Helium finnst í öllu jarðgasi (u.þ.b. 7%) og mikið er af því í útgeislun heitustu stjarnanna. Helium verður einnig til við niðurbrot á geislavirkum efnum en er þó mestmegnis unnið úr jarðgasi. Helium er ritað í lotukerfinu sem He

Helium hefur lægsta suðumark allra efna og sýður við 0°C og er eini vökvinn sem ekki verður að föstum massa sama hversu mikið hitastigið er lækkað. Eina leiðin til að gera Helíum að föstum massa er undir miklum þrýstingi.

Hitinn á Heliumgasi er óvenju hár sem og þéttleiki við suðumark. Gufan þenst gríðarmikið út við stofuhita.

Helíum er ómissandi í rannsóknum á ofurleiðni.

Það ber að umgangast He með mikilli varkárni þar sem þenslueiginleikar þess eru miklir, hvort sem er í gas- eða vökvaformi.

Helíum er næstalgengasta frumefni alheimsins næst á eftir vetni.

• hlífðargas við málmsuðu
• hlífðargas við framleiðslu á t.d. Titan og Zirkan
• kælimiðill við kjarnorkuiðnað
• gas fyrir ofurhraðavindgöng
• fyrir kafara
• í loftbelgi

Blanda af He og súrefni er notað sem tilbúið andrúmsloft fyrir kafara sem vinna við aðstæður undir þrýstingi. Hlutfall He í blöndunni ræðst af því dýpi sem kafarinn þarf að vinna á hverju sinni.
He er mikið notað í loftför (t.d. vegna auglýsinga) þar sem það er mun öruggara en vetni.
Á síðari tímum hefur Heí vökvaformi mikið verið notað sem þrýstiefni fyrir vökvaknúnar eldflaugar.
He er notað í læknisfræðinni, í tækjum sem sjúkdómsgreina og blóðskanna sjúklinga, þannig að könnunarskurðaðgerðir verða óþarfar.
Geimvísindastofnun Bandaríkjanna (NASA) notar He fyllta loftbalgi til rannsókna andrúmslofts yfir Suðurskautinu til leitar orsaka ósoneyðingarinar.
Sjó- og landher USA. Er að kanna notkunarmöguleika He loftbelgja til að fylgjast með lágfleigum óvinaeldflaugum sem fljúga undir ratsjárgeisla.

Ef He er sleppt út í andrúmsloftið rís það æ hærra uns það sleppur út í geiminn, þ.a.l. er hverfandi lítið He í andrúmsloftinu.

Höfundur: Ágúst Þór Gestsson, Nát 123