|
Sætistala:
79
Atómmassi:
197,0u
Bygging
atómsins:
Að frumefnið hafi sætistöluna 79 þýðir
að atómið hefur 79 rafeindir á 6
brautum og sama fjölda róteinda í kjarna.
Gull
hefur 118 (n°) nifteindir. Sjá
eftirfarandi mynd af byggingu atómsins:
Myndin sýnir byggingu gulls atóms.
Bræðslumark:
1064,18 °C
Suðumarkið:
2856 °C
Hvernig
nafn gulls er tilkomið:
Um 1500
var gull táknað með sólinni, hún
átti að vera einskonar frumefnatákn fyrir
gull í stað þess að nota tákn eins
og notað er í dag Au fyrir gull (árið
1814). Ekki er vitað nákvæmlea hvaðan nafnið
gull er upprunið, en enska orðið “gold”
er mjög gamalt orð.
Hvar
gull er að finna í náttúrunni:
Efnið finnst aðallega hreint í kvarsæðum.
Gull finnst einnig í sjóvatni.
Gull er 16 sjaldgæfasta frumefnið.
Á fornöldum kom mest allt gull frá Egyptalandi
en í dag kemur mestur hluti gullsins frá Suður-Afríku,
Rússlandi, Bandaríkjunum og Ástralíu.
Heildarframleiðsla
þess frá 1493 til þessa dags er um 3.5 billjón
króna virði.
Um 45 prósent af öllu gulli sem til er í
heiminum er í eigu ríkja og seðlabanka. Sjá
eftirfarandi mynd af gullklumpi:
Gullklumpur
Allri framleiðslunni
væri hægt að koma fyrir í teningi sem
væri um 15 metrar á hlið.
Hvernig
gull er notað:
Notagildi gulls er ekki mikið, en það hefur aðalega
verið notað í peninga, skartgripi, tannfyllingar,
styttur, verðlauna og skraut gripi.
Gull er
yfirleitt blandað kopar við gerð skartgripa, vegna
þess hve það eitt sér er mjúkt.
Gull er
sá málmur sem auðveldast er að sveigja
og teygja.
Gull leiðir
hita og rafmagn vel og tærist ekki auðveldlega.
Hreint gull
er 24 karöt. Skartgripir eru oftast úr 14 karata
gulli. Algengustu
gullblöndurnar eru:
18 kt.
(750/1000), þá er 75% gullblöndunnar gull.
14 kt. (585/1000), þá er 58,5% gullblöndunnar
gull.
9 kt. (375/1000), þá er 37,5% gullblöndunnar
gull.
Annað forvitnilegt um gull:
Frumefnið er staðsett 6 lotu og í flokki B1 sem
er í hópi hliðstæðramálma.
Hvar og
hvenær gullgerðarlistin varð til er ekki vitað,
en hún dafnaði bæði á austur og
vesturlöndum
Fyrstu gullgerðarmennirnir
voru frá Vesturlöndum og voru Alexsandríubúar
um það bil 2 öldum eftir Krist.
Heimildaskrá:
Ralph
E. Lapp. Efnið 1968. Almenna Bókafélagið,
Ísland
Vísindavefurinn. 2004, 8. feb ”Gull Au 12. mars
2002“ Vefslóð: http://visindavefur.hi.is/?id=2178
Höfundur:
Valdimar Á Kjartansson,
Nát
123
|