Kafli 1.  Uppruni og verksviğ erfğafræğinnar. Verkefni bls. 32-33

 

1.               

2.              Hlutverk mítósunnar (almenn frumuskipting=jafnskipting) er ağ mynda dótturfrumur sem eru erfğafræğilega eins (şağ er meğ eins litningamengi) og móğurfruman hafği.  Şetta tryggir ağ erfğaboğ DNA flytjast óbreytt á milli frumukynslóğa.

3.              Hlutverk meiósunnar (rıriskiptingar) er ağ fækka litningum um helming og sjá til şess ağ 4 dótturfrumur fái helminginn ağ litningamengi móğurfrumunnar.  Litningamengi hverrar dótturfrumu er ólíkt litningamengi hinna dótturfrumanna.  Şanngi stokkar meiósan litningamengi móğurfrumu upp.

4.               

5.               

6.              c liğurinn er réttur, şağ er 6 litningar

7.               

8.               

a.     Nei şağ stenst ekki, şví şó einstaklingur hafi hálft litningamengi foreldrasinna, er ekki şar meğ sagt ağ hann hafi fjórğung af litningamengi ömmu/afa sinna, né áttunda hluta litningamengis langömmu/-afa.  Sjá eftirfarnadi töflu:

Föğurafi

AA   BB

Föğuramma

AA   BB

Móğurafi
AA   BB

Móğuramma

AA   BB

Pabbi
AA   BB

Mamma

AA   BB

Ég get şví veriğ meğ 16 mismunandi litningamengi

 

A   B

A   B

A   B

A   B

A   B

AA   BB

AA   BB

AA   BB

AA   BB

A   B

AA   BB

AA   BB

AA   BB

AA   BB

A   B

AA   BB

AA   BB

AA   BB

AA   BB

A   B

AA   BB

AA   BB

AA   BB

AA   BB

 

 

Í töflunni eru A og B tákn fyrir litninga, şannig ağ AA eru samstæğir litningar og BB eru einnig samstæğir litningar.  Viğ gerğ kynfruma er litningamengi foreldranna stokkağ upp og tryggir şağ breytileika viğ kynæxlun.

 

9.               

10.         

a.     2*46=92

b.    2*46=92

c.     2*46=92

d.    2*46=92

e.    46

11.         

12.        Lamarck (1744-1829) taldi t.d. ağ áhrif umhverfis á lífverur erfğust, Weismann afsannaği şağ meğ músarófu tilraunum sínum (1834-1914).

13.         

14.         

15.        Rófulausar mıs Weismanns ólu af sér afkvæmi meğ rófur, şví rófuleysiğ er breyting á líkama şeirra en ekki erfğaefninu.  Verği breyting á erfğaefni kynfruma bera afkvæmin merki şeirra í öllum sínum frumum.


Fjölbrautaskólinn viğ Ármúla, ©Sigurlaug Kristmannsdóttir - Höfundarréttaráminning