Steinefni eru ólífræn efni.
Það merkir
m.a. að ekki er mögulegt að breyta eðli þessara
efna, samanber lífrænu efnin eins og vítamínin
og orkuefnin sem breytt er í líkamanum í önnur
efni sem líkaminn þarfnast. Steinefnin haldast óbreytt
frá því þau koma inn í líkamann
og þar til þau skiljast út úr honum.
Steinefni skiptast
í:
- Aðalsteinefni,
dagneysla yfir 100 mg á dag.
- Kalsíum
(kalk) sem er algengast allra aðalsteinefna í líkamanum,
- fosfór,
- kalíum,
- natríum,
- brennisteinn,
- klór,
- magníum.
- Snefilsteinefni,
dagneysla undir 100 mg á dag.
- Járn
sem er algengast allra snefilsteinefna í líkamanum,
- sink,
- kopar,
- joð,
- flúor,
- króm,
- selen,
- mangan,
- mólýbeden,
- kóbalt,
- nikkel,
- kísill,
- tin,
- vanadíum.
Hlutverk
steinefna: upp
síðuna
- Steinefni eru hluti
af beinum og tönnum. T.d. kalsíum og fosfór.
- Steinefni eru
í söltum sem stjórna sýru- og vökvajafnvægi
í líkamanum. T.d. natríum og klór.
- Steinefni eru
hluti ýmissa próteina. T.d járn og sink. Dæmi
um prótein sem steinefni eru hluti af er hémóglóbín
sem sér um flutning súrefnis í blóðinu.
Þau eru einnig nauðsynlegur hluti ýmissa ensíma
sem taka þátt í efnaskiptum í frumum.
Meðhöndlun
steinefna í líkamanum: upp
síðuna
Sum steinefni frásogast
auðveldlega yfir í blóðrásina, þau
eru flutt um líkamann og skiljast út með þvagi
(líkt og vatnsleysanleg vítamín).
Önnur steinefni eru líkari fituleysanlegum vítamínum,
þau eru flutt um líkamann með öðrum efnum
og ofneysla þeirra getur valdið eituráhrifum.
Uppruni
steinefna: upp
síðuna
Steinefni koma
bæði úr jurta- og dýraríkinu.
RDS,
ráðlagður dagskammtur: upp
síðuna
Ráðlagðir
dagskammtar eru það magn nauðsynlegra næringarefna
sem talið er fullnægja þörfum alls þorra
fólks. Þarfir fólks fyrir næringarefni eru
mjög breytilegar og því geta RDS gildin ekki sagt
til um einstaklingsbundnar þarfir. Skammtarnir koma þannig
fyrst og fremst að notum við að meta næringargildi
fæðis fyrir hópa fólks eða sem viðmiðunargildi
fyrir hollt fæði. RDS gildin eru nokkru hærri en þörf
flestra heilbrigðra einstaklinga en samt sem áður er
til fólk sem þarf enn meira af næringarefnum en RDS
gildin segja til um. Tilvitnun í Manneldisráð
Íslands
Skortur
á steinefnum: upp síðuna
Til að forðast
skort á steinefnum þarf að borða fjölbreytt
fæðuí hæfilegu magni, helst fæðu í
sinni náttúrulegu mynd. Steinefnamagnið í matvælum
er m.a. háð því úr hvers konar jarðvegi
matvælin koma, áburði plantna og fóðri dýra.
Við vinnslu tapast steinefni oft úr matvælum í
miklu magni.
Tenglar:
upp síðuna
Manneldisráð
Íslands
Fjölbrautaskólinn
við Ármúla / desember 2001
Höfundar efnis: Ragnheiður
Ásta Guðnadóttir
Prófarkalestur: Guðrún I.
Stefánsdóttir
Vefari: Sigurlaug Kristmannsdóttir
og Jón Örn Arnarson, yngri |
|